Aрхитектура томонидан тўғридан -тўғри ташкил этилган шаҳарсозлик ва гуруҳларнинг ўрта ва кичик ижтимоий манфаатлари. Ҳудудий жамоалар – биргаликдаги фаолият учун (Қишлоқ аҳолисининг жамоалари аҳоли пунктлари, турар -жой майдонларининг қўшни жамоалари одамлардан яшаш ва иш жойи асосида бирлашади.
Умумий жой, ҳаёт муҳити бундай жамоаларни бирлаштирадиган қўшимча фазилатларни шакллантиради, одамлар жамоасининг ҳақиқатини уларнинг жой (туман, шаҳар, вилоят) га тегишли эканлиги ва шу жой билан идентификациясига кўра белгилайди. Ўзига хос экологик тузилма шаклланмоқда
«Мавзу – атроф -муҳит», бу ерда мавзу ижтимоий жамоаларнинг кўлами ва табиати, атроф -муҳит сифати бўйича – шаҳар ва минтақавий фазовий тузилмаларнинг турли даражалари билан фарқ қилади.
Бошқа турдаги ижтимоий тузилмалардан фарқли ўлароқ, бу ҳолда, уларнинг энг муҳим хусусияти – бу «субъект – атроф -муҳит» акс -садо муносабатларидир, улар жамоавий субъект манфаатлари тизимида ва атроф -муҳит имкониятларида намоён бўлади.
Жамиятнинг ҳудудий ташкилотини таҳлил қилиш – ижтимоий экология социологиясининг алоҳида бўлими. Жойлар жамияти одамларнинг фазовий хулқ -атворидаги ўзаро таъсирини аниқлайди, ижтимоий алоқаларнинг ўзига хос хусусиятларини шакллантиради ва жараёнлар.
Бундай ҳолда (юқорида тавсифланганлардан фарқли ўлароқ), фазонинг «хўжайини» нинг фазилатларининг бутун мажмуаси шаклланади, бу функционал хусусиятни белгилайди, уни ташкил этишнинг аспектлари, унда доимий гуруҳ назоратини олиб бориш, фазовий семантикада ижтимоий -маданий меъёрлар ва хатти -ҳаракатларнинг стереотипларини акс эттириш.
Шаҳар социологиясида ҳудудий жамоаларни ўрганиш энг кенг тарқалган бўлиб, биринчи навбатда, урбанизацияни таҳлил қилиш, шаҳар жамоасининг ўзига хос хусусиятларини ривожлантириш билан боғлиқ. Ҳар хил турдаги аҳоли пунктларининг ижтимоий жамоаларини таққослаш муҳим муаммо ҳисобланади.