Жамият «муқаррар» объектив қонунларга мувофиқ ишлайдиган табиий объектга ўхшаш тарзда кўриб чиқилган. 19 -аср социологлари янги, мураккаб, тушуниб бўлмайдиган воқеликка дуч келганларида, билим соҳаларида эвристик ўхшашликларни ёки метафорик моделларни яхшироқ ишлаб чиқдилар. Натурализм, организм, социал дарвинизм, эволюционизм социологиянинг бу босқичи ва ривожланиш йўналишини тавсифловчи энг муҳим тушунчалардир. Жамият ва унинг ўзгаришини тушунтирадиган биринчи модел биологиядан олинган. У жамиятни организмга ўхшатди. Организм метафораси жамиятнинг тузилиши ва ишлашини, ўсиш метафорасини эса унинг ривожланишини тасвирлаш учун ишлатилган. 20-аср социологияси классик органик моделни мерос қилиб олди ва унга тизим назарияси, тизимли функционализм, неоэволюционизм каби таъсирли назарий соҳаларда янада замонавий шаклни берди. Бутун аср давомида социология жамиятга ўзига хос моддий мавжудот, аниқ чегаралари бўлган, ички тузилиши барқарор ва табиат қонунлари сингари объектив қонунларга бўйсунадиган, одамлардан мустақил ҳаракат қиладиган ҳақиқий, моддий объект сифатида қарашни ўрнатди.
Шуни таъкидлаш керакки, 19 -аср охири – 20 -аср бошларида социологияда позитивизм ва натурализмга қарши курашда муқобил йўналиш – анти -позитивизм (В. Дилтхей, М. Вебер) шаклланди, у «социологияни тушуниш» деб номланди. Социологияни тушуниш жамият табиатдан тубдан фарқ қилишидан келиб чиқади, чунки одамлар ўз ҳаракатларини муайян қадриятлар ва мақсадларга йўналтиради. Жамиятни шахслар ўзаро таъсирида шакллантиради, шунинг учун у инсоннинг ички туйғусига очиқ бўлиши керак ва табиатшунослик усуллари билан ўрганилмаслиги керак. Социология ижтимоий ҳодисаларни тушунишга эришиши ва умумий қонунларни излаб топиши керак. Социологияни тушуниш ижтимоий воқелик ва ижтимоий қонунлар ҳақидаги замонавий ғояларни ўрнатишда муҳим рол ўйнади.